kleuronderzoek

Voorbehoud: de kleurplaatjes zijn gemaakt op de standaardinstelllingen van een Dell 19inch lcd beeldscherm. Het kan zijn dat de kleurinstellingen van jouw scherm nét even anders zijn. Als objectieve standaard gelden de hieronder genoemde tubetjes aquarelverf

Wat hieronder volgt is gebaseerd op de kleurtheorie van Goethe, die verder uitgewerkt is door o.a. Rudolf Steiner, Liane Collot-d'Herbois en ondergetekende. Iedere kleur verschijnt in een bepaalde wisselwerking tussen licht en duisternis. Rood-oranje-geel zie je bij duisternis vóór licht, violet-blauw-turquoise verschijnt bij duisternis achter licht. Voor meer theorie, klik hier.

Prismatische kleuren

Prismatische kleuren, dat is: kleur als licht - regenboogkleuren, kleuren in de atmosfeer. Kleur zoals het met behulp van licht, lucht en water, en duisternis tot stand komt.

In het prisma of de regenboog heeft iedere kleur zijn ideale lichtheid of donkerte.

Deze wordt uitgedrukt in de grijswaarde.

als je door je oogharen naar het plaatje hierboven kijkt kun je dat zien. Geel kun je donker maken maar dan wordt het een soort mosterd of aardkleur - dan is het geen pure kleur meer. Karmijn kan als pure kleur wél heel donker zijn. Dat heeft te maken met haar plaats tussen licht en duisternis. Geel verschijnt bij: weinig duisternis voor een heel sterk licht; karmijn zie je bij veel duisternis voor een zwakker licht. Turquoise: véél licht voor duisternis, violet héél weinig licht voor veel duisternis. Het gaat niet zozeer om de hoeveelheden licht en duisternis op zichzelf, (als je die uberhaupt al kunt meten), maar om het verschil ten opzichte van elkaar. Duisternis en licht hebben elk hun eigen 'wil', en zetten die tegenover elkaar. Als het tot een vereniging of oplossing komt, komt het tot een bepaalde kleur, in elke positie weer een andere kleur. Ook de dichtheid en de hoeveelheid medium (lucht, water) speelt een rol (zie kleurtheorie). Als je met een luchtballon naar boven gaat wordt de lucht, het medium waarin kleur verschijnt in het spel tussen licht en duisternis, steeds dunner. De lucht gaat dan van ultramarijn naar paars. Als je beneden blijft, en het wordt donkerder door dichte bewolking, dan wordt de lucht indigo.

Ik benoem hier eerst een aantal kleuren. Rechts noem ik de tubetjes aquarelverf die je moet kopen om een juiste indruk van iedere kleur te krijgen.

1 kleur is geen kleur: Prismatische kleuren zijn eigenlijk abstracte kleuren. Levende kleur heeft, net als een levende klank, altijd bij-tonen: andere kleuren die er een heel klein beetje 'bijgemengd' zijn en die het karakter ervan beinvloeden. De aquarelverven die ik hierboven genoemd heb, zijn de meest zuivere maar wel levende benadering van de prismatische kleuren. De goedkopere synthetische aardolie-pigmenten zijn veel specifieker meer alleen-maar-rood, of alleen-maar-blauw; ze hebben een eenzijdiger kleurbereik en kunnen daardoor gemeen fel, koud en abstract aandoen.

Zo'n beetje alle kleuren die we om ons heen zien, zijn differentiaties of mengingen van prismatische kleuren. Materie-kleuren bestaan uit verschillende componenten - de toon (de prismatische kleur) is er daar maar 1 van. Voor meer over verf- en Aardkleuren, klik hier.

licht en duisternis

Als je hierboven kijkt, zie je dat het rijtje blauwen van boven af het eerst steeds donkerder wordt (tot ultramarijn), maar daarna wordt het weer lichter. De kleur verandert dan wel, van blauw naar paars. Als de overgang naar paars níet komt, en het blauw wordt toch steeds donkerder, dan gaat het via indigo naar zwart. Bij de roodrand gaat deze overgang via het geel. Pas bij karmijnrood hebben we een rood waar echt alle geel uit verdwenen is - karmijn is te zien als een verdichting (richting het rode) van magenta. Licht en duisternis is ingewikkelder dan het lijkt, omdat licht in de kleurwereld zowel van binnenuit als van buitenaf een rol speelt. Kleuren hebben niet alleen een grijswaarde, maar fluctueren ook tussen groenachtige en magenta-achtige invloeden. Dit kunnen we leren hanteren door de beeldkleuren (klik door naar de volgende pagina).

Licht en duisternis zijn op zichzelf allebei onzichtbaar.

Als we er even van uitgaan dat de objectieve werkingen van licht en duisternis voor ons waarneembaar worden door het wit en zwart, is het mogelijk om te onderzoeken wat dan de eigenschappen per kleur zouden zijn. Een methode hiervoor is ontworpen door Liane Collot'd'Herbois. Je papier is dan een soort laboratorium-opstelling, waarop je parameters invoert en dan al werkende erachter komt wat het resultaat is van dit onderzoek. Het artistieke is hierin meer een soort corrigerende of controlerende factor (als iets er niet harmonisch uitziet, dan klopt het waarschijnlijk niet, of is het waarschijnlijk niet goed voor je). Houtskooloefeningen naar Collot-d'Herbois zien er ongeveer zó uit.

sterk licht

zwak licht

Door dit soort studies te maken kun je de wil of beweging (het vormgebaar) leren aanvoelen van de afzonderlijke kleuren (licht en duisternis worden gekoppeld aan de menselijke constitutie: licht correspondeert met 'bewustzijn', duisternis met 'wil'). Je kunt ermee in de kleurprocessen zelf leren werken zonder ze te dood of stuk te maken. Eigenlijk leer je dan werken met je eigen energie- of etherlichaam. Dat is een gebied waarin je gezondheid in stand gehouden wordt. Er is op basis van haar werk dan ook een therapeutische opleiding ontstaan, die zich gespecialiseerd heeft in het behandelen van lichamelijke ziekten d.m.v. schildertherapie. Maar ook voor het leren kennen van de eigenschappen, vormtendenzen en werkinggebieden van een kleur afzonderlijk is het goed om dit soort oefeningen te doen. Voor meer van deze plaatjes (uitwerkingen per kleur), klik hier

Eerst is het echter nodig om de beeldkleuren te leren kennen. Duisternis en licht zijn geestelijke realiteiten, en komen tot ons niet alleen door het wit en zwart, maar worden ook gemodificeerd door de beeldkleuren roze en groen. Klik hier voor een pagina over beeldkleuren.