.Kleur
in verband met psychische eigenschappen
In de menselijke
constitutie is er een equivalent van licht en duisternis. Licht
is dat wat jou doet zien, inzien, begrijpen. Bewustzijn, dus.
Duisternis is wat nog onzichtbaar is, de potentie die er leeft
in je spieren en spijsverteringsstelsel, je levensprocessen
en je onderbewuste. Wat er in je gedachtenwereld gebeurt kun
je goed volgen, wat er in je gevoel gebeurt is al minder scherpomlijnd,
en wat er in je ledematen en darmen gebeurt kun je eigenlijk
alleen maar raden. Duisternis staat hier dus niet voor ‘slecht’!
Duisternis is potentie, dat wat je aan mogelijkheden in je draagt.
 |
Als we de kleurencirkel opvatten als een algemeen beeld
van de menselijke ziel, kom je tot het volgende beeld.
De rode kant representeert: jouw duisternis, potentie, activiteit
die zich ontplooit tegen een licht buiten je. Oftewel: eerst
doen en dan pas bewustworden. Dat kan ook in de meer bewuste
regionen plaatsvinden: eerst gedachten formuleren, en dan
pas nagaan of het eigenlijk wel klopt. Meer richting ‘
duisternis’ wordt dat: eerst ordenen en dan zien of
het goed is. Eerst handelend optreden en dan nagaan of het
goed was. Iets eerst via je lichamelijkheid beleven (bijv.
via libido/sex, of opeten en verteren), en dan kijken of
het goed is. Dit hele spectrum vind je in de aan de rode
kant.
De blauwe kant representeert: jouw licht voor de duisternis
daarbuiten. Oftewel: het leven in je eigen bewustzijn en
het overdenken, beschouwen, contempleren van de dingen.
Dat bewustzijn kan heel scherp zijn, zoals bij een schaker
of wiskundige, maar ook heel droom- of trance-achtig, zoals
bij een intuitief werkende homeopaat. Of heel gewoon, daartussenin,
zoals bij een mens met gezond verstand. |
Iedere
kleur correspondeert met een bepaald gevoels- of levensgebied.
Kleur fungeert in het schilderen als bewustzijnsdrager.
De kleurenwereld
is beeld van de wereldziel. Door kleur te leren begrijpen in
haar wisselwerking van licht en duisternis, en te leren begrijpen
wat licht en duisternis voor jou is, kun je de objectieve psychische
werking van kleur leren ervaren en hanteren. Onderaan deze pagina
vind je een schematische omschrijving van de afzonderlijke kleuren.
Er is meer
dan licht en duisternis (zie beeldkleuren).
Men zegt dat engelen in kleuren spreken, en ook gestorvenen
schijnen zeer ontvankelijk te zijn voor kleurwerkingen. Er is
echter ook een verbinding met de wereld van machines en elektriciteit:
In de Edda was de regenboog (Bifrost, 'bevend vlonder') de brug
tussen goden en mensen (alleen Thor had hem niet nodig). Gek
genoeg is de meest voor de hand liggende moderne equivalent
van 'bifrost': de auto. De beeldkleurencirkel
doet mij nog het meest denken aan het differentieel,
een essentieel auto-onderdeel (zit in het sturingsmechaniek).
Ook in het schilderen gebruik je de beeldkleuren om kleurprocessen
te 'sturen'. De kleuren brengen je naar allerlei gebieden, met
de beeldkleuren bepaal je ongeveer waarheen. Dit is natuurlijk
een heel andere vorm van techniek, dan de techniek die we verwezenlijkt
zien in het ons dienende machinepark. Toch moeten we ook voor
dit aspect van ons handelen verantwoording nemen.
 |
magenta
- dingen dromend van binnenuit beleven. |
(doffe beleving van het) 'zijn' |
 |
karmijn
- dingen beleven door te proeven, ruiken, eraan deel te
nemen via het lichamelijke |
beleving
via het lichamelijke |
 |
scharlaken
- dingen beleven door het anders-zijn ervan
aan je eigen-zijn te ervaren |
beleving
aan de grens met het andere |
 |
vermiljoen
- dingen beleven door ze te doen of maken. |
beleving
via het doen |
 |
oranje
- dingen beleven door ze te verwerken, voor jezelf te ordenen,
ook in het dagelijkse doen. Oranje stelt mensen in staat
om vlot over te gaan van het één naar het
ander. |
ordenen,
organiseren, het dagelijkse 'doen' |
 |
geel
- bewustworden door (hardop) na te denken. Formuleren, vertellen,
makkelijk praten. Geel overtuigt en neemt makkelijk ruimte
in. |
vertellen,
verwoorden, formuleren |
 |
geelgroen
- bewustworden door te vermoeden, fantaseren |
vermoeden,
fantaseren |
 |
viridiaangroen
- lichaamsvrij viridiaan is zó licht dat je er nauwelijks
in bewust kunt zijn. Toch is het de kracht waarin je je
gedachtes vormt. |
Intuïtie
en gedachtevorming |
 |
turquoise
- Intellect als in: het waarnemen van vormen en ideeën
zoals in wiskunde. Intensiteit van beleven, ook. |
intellect,
intensiteit |
 |
cobaltblauw
-De zintuiglijke waarneming an-sich. Het vermogen de dingen
te zien zoals ze zijn. |
het
normale dagbewustzijn, zintuiglijke waarneming |
 |
ultramarijn
- het waarnemen van de ander of het andere in het gevoel,
via de warmte, in de zintuiglijke waarneming. Gevoel als:
het aftasten van de diepere lagen van de zintuigelijke waarneming |
gevoel als werking. Het beleven van de diepere lagen van
de zintuigelijke waarneming |
 |
indigo
- het beleven van de werking of weerstand van de
materie zelf. Van niet-weten, de grenzen van je kennis,
inzicht, bewustzijn. |
Dat
wat je niet weet (en wat toch deel uitmaakt van de wereld).
Fundamentele vragen stellen. |
 |
blauwviolet
- een gebied onder de grens van het dagbewustzijn, dat via
de warmte (in meditatie) bereikt kan worden, waar in contemplatie
het wezen van de dingen zichtbaar kan worden. |
Innerlijke waarneming van het andere of hogere, contemplatie |
 |
roodviolet
- een gebied onder de grens van het dagbewustzijn waarin
je deelname hebt aan het hogere, via je eigen warmte-organisatie,
bijvoorbeeld in het creatieve. |
creativiteit,
deelname aan het andere of hogere |
Alle kleuren
samen kun je zien als een globaal beeld van de algemeen-menselijke
ziel of 'wereldziel'. Het loont de moeite om waarnemingen in
de atmosfeer te vergelijken met 'licht en duisternis' in de
mens. Turquoise zie je bijvoorbeeld alleen in luchtlagen die
heel droog en helder zijn, dus als het óf heel heet is
(in de woestijn), óf heel koud (als het vriest). Ook
in de mens is turquoise verbonden aan hooggevoeligheid en het
intens beleven van dingen (het 'nerdgasm' hoort echt bij turquoise).
Magenta is ook een kleur die je vooral ziet in de winter en
's ochtends vroeg, als het nog koud is. Roden hebben meer 'geel'
in zich - geel is een kleur die bij warme lucht hoort. Vandaar
dat een 'koud' geel al snel onnatuurlijk aandoet (of zelfs gevaarlijk
of gemeen).
De reeks
kleuren hierboven is niet compleet beeld, want bij iedere tussenkleur
die je kunt onderscheiden horen weer andere eigenschappen. Er
noem er hieronder een paar waar ik ook mee werk, die weer verwijzen
naar bepaalde tussengebieden (met name mauve, goudgeel en ceruleum-blauw).
Verder:
kleur is principe a-moreel. Violet kan afglijden naar spiritualistische
hokus-pokus of zich uiten in het dragen van verantwoordelijkheid
in het bedrijfsleven, roodviolet kan zich uiten in uitbundig
feestvieren. Geel kan een populaire leeghoofd zijn of een geweldige
inspirator.
werken
vanuit deze inzichten doe
je met name vanuit de beeldkleuren.
In de schets- en studiefase gebruik je de kleuren puur - de
bovenstaande kleurindeling kun je zien als een stelsel van filosofische
begrippen, waar je mee kunt werken zodra je weet wat ze betekenen.
Je kunt er onderzoek mee doen - als je bijvoorbeeld iemand beter
wilt leren kennen, kun je een kleurimpressie van hem of haar
maken, en dan ook echt dingen over die persoon leren die je
nog niet wist. Je wilsgebied is veel meer in contact met de
geestelijke werkelijkheid dan je denkende bewustzijn, en via
het werken met kleur kun je daarmee contact maken.
Als je
een schilderij maakt kun je de kleuren zo puur als ze zijn gebruiken,
maar het hoeft niet. Schetsen die in de gedachte kleuren
gemaakt zijn, hoeven niet per sé ook worden uitgevoerd
in die kleuren. Maar als je ze zo gebruikt, dat kleur en gebaar
in overeenstemming zijn met elkaar, dan kunnen de kleuren een
vehikel worden zijn voor bepaalde stukken gevoelsexpressie (als
). Dat is best moeilijk, maar soms lukt het. De bovenstaande
kennis gebruik ik eigenlijk altijd, maar niet altijd op een
manier die direct zichtbaar is. Het blijft uitkijken voor een
soort letterlijkheid of explicietheid. Als ik alleen op mijn
denken af ga, is het eindresultaat meestal niet goed. Je eigen
constitutie en bewegingsapparaat is minstens zo belangrijk.
Uteindelijk moet het gevoel een zelfstandige beschouwing leveren,
en van dáár uit kun je werken.
Waarom
dan dit werk?
Door invoelend
waarnemen (en daar bewust in te worden) wordt je kleurgevoel
objectiever. Je kunt ook zeggen: je leert je afstemmen op de
wereldziel. Je kleurgevoel wordt dan een (nieuw) zintuig, maar
ook een stuk etherisch gereedschap. Enerzijds kun je jezelf
daaraan scholen, anderzijds kun je ermee leren communiceren
met andere wezens. Je kunt dan, door met kleur te werken, dingen
onderzoek. Je kunt ermee bewust maken wat er bij een bepaald
onderwerp leeft in de diepere lagen van je zintuiglijke waarneming
(ik denk hierij ook aan zintuigen als de denkzin, warmtezin,
evenwichtszin etc. Er zijn 12 zintuigen).
Therapeutisch
kun je met kleur mensen leren genezen (bijv. door schildertherapie
te geven). Werken met licht en duisternis vanuit de methode-Collot
wordt vaak ingezet voor lichamelijke ziekten. Ik vermoed dat,
als je vanuit de warmte gaat werken, ook psychische klachten
kunt behandelen.Het is bijvoorbeeld mogelijk om, terwijl je
iemands portret schildert, zijn of haar problematiek te onderzoeken
door op gevoel uit te zoeken wat er speelt - Dat is: doen op
gevoel, en achteraf kijken of het klopt- en dat weer aanpassen.
Als dat klaar is, kun je vervolgens die problematiek ook behandelen.
Het beste is, om het voor jezelf te doen, maar je kunt anderen
er ook mee helpen. Voor dit soort werk moet je toestemming vragen
aan de persoon in kwestie, of de persoon in kwestie helpen om
het zelf te doen.
Technisch
gezien kun je kleur op psychisch vlak in verband brengen met
een wisselwerking tussen licht en warmte, het astrale lichaam
('licht') en de Ik-organisatie. ('warmte'). Op lichamelijk vlak
heb je meer te maken met kleur tussen licht en duisternis (geest
en materie). Deze twee kun je samen brengen door te werken vanuit
de beeldkleuren. Iedere kleur heeft daarin zijn eigen eigenschappen.
In het zwart-wit (licht en duisternis als gegeven) vind je het
meer lichamelijke werkingsgebied van kleur, in het roze en groen
vind je werkingen die te maken hebben met het fluctueren van
onze eigen bewustzijnstoestanden (waken, dromen, slapen). De
schildertherapie naar Collot-d'Herbois, waarin expliciet gewerkt
wordt met kleur vanuit licht en duisternis zoals dat zichtbaar
wordt in zwart en wit, is met name gericht op het behandelen
van lichamelijke ziekten. Als je meer vanuit het groen/magenta
gaat werken, komt de kleur meer vrij en op zichzelf te staan,
ze komt als het ware vrij om drager te worden van ons bewustzijn.
Als je dan rekening blíjft houden met de wetmatigheden,
kun je er je eigen organisme als waarnemingsorgaan mee onderzoeken
en vormen.
Het geheim
van de effectiviteit van dit werk zit hem erin, dat je bewustzijn
brengt in je creatieve processen. Schilderen is een creatief
proces, bewustzijn is daar doorgaans echt een rem op. Door met
licht en duisternis te leren werken kun je je bewustzijn in
de kleurwereld brengen zonder de processen aldaar te blokkeren.
Je komt dan terecht in een wereld van processen die een eigen
kracht hebben, en er graag met je vandoor gaan. De volgende
stap is dan: hoe die werkingen de baas te worden, zonder ze
te dwingen of te blokkeren. Dit is een kwestie van liefdevol
omgaan met jezelf en de wezens van wie de werkingen uitgaan.
Dat kun je zien als een vorm van communicatie of communie.
terug
naar boven
|