.Kleur in verband met psychische eigenschappen

In de menselijke constitutie is er een equivalent van licht en duisternis. Licht is dat wat jou doet zien, inzien, begrijpen. Bewustzijn, dus. Duisternis is wat nog onzichtbaar is, de potentie die er leeft in je spieren en spijsverteringsstelsel, je levensprocessen en je onderbewuste. Wat er in je gedachtenwereld gebeurt kun je goed volgen, wat er in je gevoel gebeurt is al minder scherpomlijnd, en wat er in je ledematen en darmen gebeurt kun je eigenlijk alleen maar raden. Duisternis staat hier dus niet voor ‘slecht’! Duisternis is potentie, dat wat je aan mogelijkheden in je draagt.

Als we de kleurencirkel opvatten als een algemeen beeld van de menselijke ziel, kom je tot het volgende beeld. De rode kant representeert: jouw duisternis, potentie, activiteit die zich ontplooit tegen een licht buiten je. Oftewel: eerst doen en dan pas bewustworden. Dat kan ook in de meer bewuste regionen plaatsvinden: eerst gedachten formuleren, en dan pas nagaan of het eigenlijk wel klopt. Meer richting ‘ duisternis’ wordt dat: eerst ordenen en dan zien of het goed is. Eerst handelend optreden en dan nagaan of het goed was. Iets eerst via je lichamelijkheid beleven (bijv. via libido/sex, of opeten en verteren), en dan kijken of het goed is. Dit hele spectrum vind je in de aan de rode kant. De blauwe kant representeert: jouw licht voor de duisternis daarbuiten. Oftewel: het leven in je eigen bewustzijn en het overdenken, beschouwen, contempleren van de dingen. Dat bewustzijn kan heel scherp zijn, zoals bij een schaker of wiskundige, maar ook heel droom- of trance-achtig, zoals bij een intuitief werkende homeopaat. Of heel gewoon, daartussenin, zoals bij een mens met gezond verstand.

Iedere kleur correspondeert met een bepaald gevoels- of levensgebied. Kleur fungeert in het schilderen als bewustzijnsdrager.

De kleurenwereld is beeld van de wereldziel. Door kleur te leren begrijpen in haar wisselwerking van licht en duisternis, en te leren begrijpen wat licht en duisternis voor jou is, kun je de objectieve psychische werking van kleur leren ervaren en hanteren. Onderaan deze pagina vind je een schematische omschrijving van de afzonderlijke kleuren.

Er is meer dan licht en duisternis (zie beeldkleuren). Men zegt dat engelen in kleuren spreken, en ook gestorvenen schijnen zeer ontvankelijk te zijn voor kleurwerkingen. Er is echter ook een verbinding met de wereld van machines en elektriciteit: In de Edda was de regenboog (Bifrost, 'bevend vlonder') de brug tussen goden en mensen (alleen Thor had hem niet nodig). Gek genoeg is de meest voor de hand liggende moderne equivalent van 'bifrost': de auto. De beeldkleurencirkel doet mij nog het meest denken aan het differentieel, een essentieel auto-onderdeel (zit in het sturingsmechaniek). Ook in het schilderen gebruik je de beeldkleuren om kleurprocessen te 'sturen'. De kleuren brengen je naar allerlei gebieden, met de beeldkleuren bepaal je ongeveer waarheen. Dit is natuurlijk een heel andere vorm van techniek, dan de techniek die we verwezenlijkt zien in het ons dienende machinepark. Toch moeten we ook voor dit aspect van ons handelen verantwoording nemen.

	magenta - dingen dromend van binnenuit beleven.	(doffe beleving van het) 'zijn'
	karmijn - dingen beleven door te proeven, ruiken, eraan deel te nemen via het lichamelijke	beleving via het lichamelijke
	scharlaken - dingen beleven door het anders-zijn ervan aan je eigen-zijn te ervaren	beleving aan de grens met het andere
	vermiljoen - dingen beleven door ze te doen of maken.	beleving via het doen
	oranje - dingen beleven door ze te verwerken, voor jezelf te ordenen, ook in het dagelijkse doen. Oranje stelt mensen in staat om vlot over te gaan van het één naar het ander.	ordenen, organiseren, het dagelijkse 'doen'
	geel - bewustworden door (hardop) na te denken. Formuleren, vertellen, makkelijk praten. Geel overtuigt en neemt makkelijk ruimte in.	vertellen, verwoorden, formuleren
	geelgroen - bewustworden door te vermoeden, fantaseren	vermoeden, fantaseren
	viridiaangroen - lichaamsvrij viridiaan is zó licht dat je er nauwelijks in bewust kunt zijn. Toch is het de kracht waarin je je gedachtes vormt.	Intuïtie en gedachtevorming
	turquoise - Intellect als in: het waarnemen van vormen en ideeën zoals in wiskunde. Intensiteit van beleven, ook.	intellect, intensiteit
	cobaltblauw -De zintuiglijke waarneming an-sich. Het vermogen de dingen te zien zoals ze zijn.	het normale dagbewustzijn, zintuiglijke waarneming
	ultramarijn - het waarnemen van de ander of het andere in het gevoel, via de warmte, in de zintuiglijke waarneming. Gevoel als: het aftasten van de diepere lagen van de zintuigelijke waarneming	gevoel als werking. Het beleven van de diepere lagen van de zintuigelijke waarneming
	indigo - het beleven van de werking of weerstand van de materie zelf. Van niet-weten, de grenzen van je kennis, inzicht, bewustzijn.	Dat wat je niet weet (en wat toch deel uitmaakt van de wereld). Fundamentele vragen stellen.
	blauwviolet - een gebied onder de grens van het dagbewustzijn, dat via de warmte (in meditatie) bereikt kan worden, waar in contemplatie het wezen van de dingen zichtbaar kan worden.	Innerlijke waarneming van het andere of hogere, contemplatie
	roodviolet - een gebied onder de grens van het dagbewustzijn waarin je deelname hebt aan het hogere, via je eigen warmte-organisatie, bijvoorbeeld in het creatieve.	creativiteit, deelname aan het andere of hogere

Alle kleuren samen kun je zien als een globaal beeld van de algemeen-menselijke ziel of 'wereldziel'. Het loont de moeite om waarnemingen in de atmosfeer te vergelijken met 'licht en duisternis' in de mens. Turquoise zie je bijvoorbeeld alleen in luchtlagen die heel droog en helder zijn, dus als het óf heel heet is (in de woestijn), óf heel koud (als het vriest). Ook in de mens is turquoise verbonden aan hooggevoeligheid en het intens beleven van dingen (het 'nerdgasm' hoort echt bij turquoise). Magenta is ook een kleur die je vooral ziet in de winter en 's ochtends vroeg, als het nog koud is. Roden hebben meer 'geel' in zich - geel is een kleur die bij warme lucht hoort. Vandaar dat een 'koud' geel al snel onnatuurlijk aandoet (of zelfs gevaarlijk of gemeen).

De reeks kleuren hierboven is niet compleet beeld, want bij iedere tussenkleur die je kunt onderscheiden horen weer andere eigenschappen. Er noem er hieronder een paar waar ik ook mee werk, die weer verwijzen naar bepaalde tussengebieden (met name mauve, goudgeel en ceruleum-blauw).

Verder: kleur is principe a-moreel. Violet kan afglijden naar spiritualistische hokus-pokus of zich uiten in het dragen van verantwoordelijkheid in het bedrijfsleven, roodviolet kan zich uiten in uitbundig feestvieren. Geel kan een populaire leeghoofd zijn of een geweldige inspirator.

	goudgeel - tussen geel en oranje in. Geeft toegang tot de astrale wereld van de oerbeelden van de dingen. (het rijk Schambala, dat voorheen in de aarde gelokaliseerd werd). Ook: onmiddellijke voeding, voor hen die vermoeid en belast zijn.
	Ceruleum-blauw: tussen turquoise en cobalt in, en heeft samen met bijv. ultramarijn een speciale band met de warmtewereld. Ze geeft de indruk van een vrolijke bewegende zee. Cobalt wordt ceruleumblauw als je de drempel overgaat, doordat het groen gaat afsteken tegen het overheersende magenta licht. Het groen krijgt dan ook een 'vurig' karakter. Ze wordt dan het beeld van een geïncarneerd-zijn (van andere wezens)
	mauve: geen blauw en geen paars. Ze verbeeldt het gebied waarin we nét over de rand van onze zintuiglijke waarneming (onbewust) in de etherische wereld waarnemen. Mauve als een transparante, heel sprookjesachtige sluier over de dingen heen.

werken vanuit deze inzichten doe je met name vanuit de beeldkleuren. In de schets- en studiefase gebruik je de kleuren puur - de bovenstaande kleurindeling kun je zien als een stelsel van filosofische begrippen, waar je mee kunt werken zodra je weet wat ze betekenen. Je kunt er onderzoek mee doen - als je bijvoorbeeld iemand beter wilt leren kennen, kun je een kleurimpressie van hem of haar maken, en dan ook echt dingen over die persoon leren die je nog niet wist. Je wilsgebied is veel meer in contact met de geestelijke werkelijkheid dan je denkende bewustzijn, en via het werken met kleur kun je daarmee contact maken.

Als je een schilderij maakt kun je de kleuren zo puur als ze zijn gebruiken, maar het hoeft niet. Schetsen die in de gedachte kleuren gemaakt zijn, hoeven niet per sé ook worden uitgevoerd in die kleuren. Maar als je ze zo gebruikt, dat kleur en gebaar in overeenstemming zijn met elkaar, dan kunnen de kleuren een vehikel worden zijn voor bepaalde stukken gevoelsexpressie (als ). Dat is best moeilijk, maar soms lukt het. De bovenstaande kennis gebruik ik eigenlijk altijd, maar niet altijd op een manier die direct zichtbaar is. Het blijft uitkijken voor een soort letterlijkheid of explicietheid. Als ik alleen op mijn denken af ga, is het eindresultaat meestal niet goed. Je eigen constitutie en bewegingsapparaat is minstens zo belangrijk. Uteindelijk moet het gevoel een zelfstandige beschouwing leveren, en van dáár uit kun je werken.

Waarom dan dit werk?

Door invoelend waarnemen (en daar bewust in te worden) wordt je kleurgevoel objectiever. Je kunt ook zeggen: je leert je afstemmen op de wereldziel. Je kleurgevoel wordt dan een (nieuw) zintuig, maar ook een stuk etherisch gereedschap. Enerzijds kun je jezelf daaraan scholen, anderzijds kun je ermee leren communiceren met andere wezens. Je kunt dan, door met kleur te werken, dingen onderzoek. Je kunt ermee bewust maken wat er bij een bepaald onderwerp leeft in de diepere lagen van je zintuiglijke waarneming (ik denk hierij ook aan zintuigen als de denkzin, warmtezin, evenwichtszin etc. Er zijn 12 zintuigen).

Therapeutisch kun je met kleur mensen leren genezen (bijv. door schildertherapie te geven). Werken met licht en duisternis vanuit de methode-Collot wordt vaak ingezet voor lichamelijke ziekten. Ik vermoed dat, als je vanuit de warmte gaat werken, ook psychische klachten kunt behandelen.Het is bijvoorbeeld mogelijk om, terwijl je iemands portret schildert, zijn of haar problematiek te onderzoeken door op gevoel uit te zoeken wat er speelt - Dat is: doen op gevoel, en achteraf kijken of het klopt- en dat weer aanpassen. Als dat klaar is, kun je vervolgens die problematiek ook behandelen. Het beste is, om het voor jezelf te doen, maar je kunt anderen er ook mee helpen. Voor dit soort werk moet je toestemming vragen aan de persoon in kwestie, of de persoon in kwestie helpen om het zelf te doen.

Technisch gezien kun je kleur op psychisch vlak in verband brengen met een wisselwerking tussen licht en warmte, het astrale lichaam ('licht') en de Ik-organisatie. ('warmte'). Op lichamelijk vlak heb je meer te maken met kleur tussen licht en duisternis (geest en materie). Deze twee kun je samen brengen door te werken vanuit de beeldkleuren. Iedere kleur heeft daarin zijn eigen eigenschappen. In het zwart-wit (licht en duisternis als gegeven) vind je het meer lichamelijke werkingsgebied van kleur, in het roze en groen vind je werkingen die te maken hebben met het fluctueren van onze eigen bewustzijnstoestanden (waken, dromen, slapen). De schildertherapie naar Collot-d'Herbois, waarin expliciet gewerkt wordt met kleur vanuit licht en duisternis zoals dat zichtbaar wordt in zwart en wit, is met name gericht op het behandelen van lichamelijke ziekten. Als je meer vanuit het groen/magenta gaat werken, komt de kleur meer vrij en op zichzelf te staan, ze komt als het ware vrij om drager te worden van ons bewustzijn. Als je dan rekening blíjft houden met de wetmatigheden, kun je er je eigen organisme als waarnemingsorgaan mee onderzoeken en vormen.

Het geheim van de effectiviteit van dit werk zit hem erin, dat je bewustzijn brengt in je creatieve processen. Schilderen is een creatief proces, bewustzijn is daar doorgaans echt een rem op. Door met licht en duisternis te leren werken kun je je bewustzijn in de kleurwereld brengen zonder de processen aldaar te blokkeren. Je komt dan terecht in een wereld van processen die een eigen kracht hebben, en er graag met je vandoor gaan. De volgende stap is dan: hoe die werkingen de baas te worden, zonder ze te dwingen of te blokkeren. Dit is een kwestie van liefdevol omgaan met jezelf en de wezens van wie de werkingen uitgaan. Dat kun je zien als een vorm van communicatie of communie.

terug naar boven