In het atelier heb ik plaatjes en dingen, die ik bewaar omdat ze me de weg wijzen. Geen mens weet echt wat hij wil. Maar je kunt er wel gevoel voor krijgen... kijken is een vorm van denken. als je twee beelden naast elkaar zet, ontstaat er iets tussenin.

Kunst en leven zijn in principe tegenstrijdig, maar kunst zonder leven is wat mij betreft de moeite niet waard. Ik heb voor mezelf nooit echt de scheiding aangebracht tussen de kunst en het leven. Dat ik kinderen kreeg was geen vooropgezet plan, maar terwijl ik net zwanger was ging ik embryologie bestuderen. Het onderzoek naar lichamelijke- en levensprocessen is in de jaren daarna altijd een thema gebleven. Voor meer over dit thema, klik hier Er was ook strijd: terwijl de kinderen opgroeiden, werkte ik om als kunstenaar (individu) te veroveren, wat mijn lichaam zo vanzelf en grotendeels buiten mij om gedaan had (een kind op de wereld zetten). Net zolang tot ik de processen waarin het beeld en de ruimte tot stand komen min of meer kende en ermee had leren werken. Dat is in eerste instantie niet iets dat het kunstenaarschap makkelijker maakt. Het is als werken met ingewikkelde apparatuur - het vraagt bewustzijn en overleg, en wakkerheid om de baas te blijven. Maar als dat lukt gebeurt er iets magisch. Er zit wel een tweedeling in - twee zielen zijn er in mijn borst. De ene zoekt het hogere, het andere, het soort kennis dat je je alleen zelf kunt verwerven (over wat er voorbij de grenzen van je persoonlijkheid ligt). De andere wil hier op aarde en tussen de mensen thuis zijn, en is nog ambitieus ook.

Ik heb een analytische inslag - wat ik laat zien wil ik kennen. Ik moet er persoonlijk voor in kunnen staan. Dat is eigenlijk wetenschap, maar dan anders. Goethe was een wetenschapper, maar dan iemand die met inhouden werkt - ideeen en concepten als wezens met een eigen zijnsgrond - vormen van realiteit, die een intiemere visie of ingang geven tot de werkelijkheid dan de visie dat alleen materie een objectieve realiteit kan zijn. De wisselwerking tussen tijd en ruimte interesseert me. Lichamelijkheid interesseert me, het is de bodem van de ziel, het is geweldig om te zien hoe die functioneert en tot stand komt. De machinewereld is ook een thema - het is een nieuw natuurrijk dat wij vanuit onze huidige staat van zijn geschapen hebben, zoals de engelen onze lichamelijkheid geschapen hebben, vanuit weer hun staat van zijn....Engelen zijn niet vrij, maar mensen kunnen het worden. Als we dat willen, tenminste - je vrijheid (lees: je verantwoordelijkheid) kun je alleen zelf nemen. Onze manier van leren is: handelen (in eerste instantie automatisch, onvrij), daarin fouten maken (door gebrek aan kennis of binding met het leven), zien wat je gedaan hebt, en dan dingen beter maken, goed maken. Vandaar mijn compassie voor alles wat met machinaliteit te maken heeft.

Ik geloof dat er ergens een punt is, waar het individuele en het algemeen-menselijke samenvallen. Wat wil een mens? Eerst natuurlijk eten en slapen. Maar daarna willen we ons leven zelf leiden en onszelf kunnen vormgeven. Dat is een creatief proces. Niet alleen kunstenaars zijn creatief, weet je. Al sinds de flower-power zijn we op zoek naar de bron van onze eigen creatieve energie - vormen genoeg: hardrock, yoga, gnostische teksten, of modernere scheppingsmythen als de Oerknal. We willen de zin van het leven ervaren, wat toch ook te maken heeft met "er zin in hebben". Een individu te zijn is een voorwaarde, maar mooier is het, om als individu universele dingen vorm te geven of te verwoorden.

Vroeger, toen ik dit allemaal nog niet wist, dacht ik dat je daarvoor kunstenaar moest worden. Dat ben ik dan nu - maker van kunstwerken, kunstschilder. Ik werk met wat ik ben, weet, kan. Dat is gelukkig iets specifieks. Ik hou van Tarkovsky, van de natuur. Ik hou van Goethe en zijn werk. Van collega's en voorbeelden als Vermeer, Diego Rivera, Rebecca Horn, Klimt, Friedrich, en te zien hoe zijn hun dingen deden. Maar ook van plekken zonder "hoogcultuur", en de schoonheid die ik bijna altijd om me heen zie. En onophoudelijk de interesse van hoger, anders, meer - want dit is niet genoeg. Maar men zegt, wie zoekt zal vinden.

terug

 

 

 

 

 
 
 

 

 
     

 

de rol van fotografie

bronmateriaal (beelden, knipsels)

teksten en gedichten

ouder werk

over machinaliteit

over religie

onderzoek van het artistieke idioom (kleur, compositie, perspectief)